ÇOCUKLARIMIZA UTANMAYACAKLARI, KÜLTÜRÜMÜZE UYGUN İSİMLER KOYMAK

Bu haftaki yazımda çocuklara koyulan isimler konusunda düşüncelerimi aktarmayı uygun bularak yazımı hazırladım.

Haber yapmak üzere 2014 yılında doğan kız ve erkek çocuklara verilen isimlerle ilgili İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğüne dilekçe ile müracaat ederek Tekirdağ İl genelinde çocuklara en fazla konulan isimleri istedim.

Bu kapsamda bana kız ve erkek çocuklara en fazla verilen isimlerle ilgili 20’şer isim bildirildi. Bu isimler şöyle. Kız isimleri: Zeynep, Elif, Yağmur, Ecrin, Hiranur, Eylül, Azra, Beren, Miray, Defne, Mira, Belinay, Ada, Hira, Buğlem, Nehir, Melis, Zehra, Nisa ve Eslem.

Bildirilen ilk 20 Erkek çocuk isimleri: Yusuf, Ayaz, Çınar, Eymen, Kerem, Emir, Berat, Miraç, Ömer, Rüzgar, Poyraz, Kuzey, Yiğit, Enes, Emirhan, Umut, Mustafa, Ömer Faruk, Mert ve Eren.

En çok kullanılan 20 şer kız ve erkek isimleri ile ilgili olarak bu isimlerin ifade ettiği anlamları ortaya koyarak bilmeyenlere isimlerin anlamlarını hatırlatmayı uygun gördüm.

Bu Kapsamda da ilk olarak en çok kullanılan 20 kız adını birlikte görelim: Zeynep; Değerli taşlar, mücevherler. Elif; Arap alfabesinin ilk harfi / dost tanıdık / ışık saçan güzel kız. Yağmur; gökten yere inen su. Ecrin; Allah’ın hediyesi demektir. Hiranur; Hira ve Nur dağı birleşimi bir isim. Eylül; bir ay ismi. Azra; ayak basılmamış kum. Beren; Güçlü, kuvvetli, akıllı demektir. Miray; Miray’ın birçok manası var. Ay gibi güzel, Güneş gibi ay gibi parlayan. Yılın ilk aylarında doğan, Japonca’ da çiçek, Arapçada yıldız, Ayın kraliçesi, Ayın en güzel hali, Ay gibi parlak, Dolunay, Ayın efendisi, Değerli ay. Defne; Bir çiçek adıdır. Mira; yıldız. Belinay; Ayın gölün yüzeyine yansıması, Peygamber Çiçeği demektir. Ada; dört tarafı su ile kaplı kara parçası. Hira; Peygamber efendimize ilk ayetin indiği dağın adı. Buğlem; Buğlem ismi hakkında birçok internet sitesinde ‘cenneti müjdeleyen melek’ anlamı verilse de bunu doğrulatabilmek mümkün değildir. Arapça kökenli olduğu söylendiği halde bunun kökeninin ve ne manaya geldiği Arapça sözlüklerden tespit edilemedi. Nehir; Irmak, deniz ve göl gibi su kütlelerine dökülen büyük akarsu demektir. Melis; sözlük anlamı Çayır, çayırlık demektir. Zehra; Yüzü pek beyaz ve parlak olan kimse demektir. Nisa; kadın. Kur’anı Kerimde bire sure adıdır. Eslem; Yolların en selametlisi, en emini, en doğru yol demektir.

Erkek isimlerine gelince isimler ve anlamları da şöyle. Yusuf; Bir Peygamber ismi, İbranicede ise; inleyen, ah eden, inilti anlamı taşıyor. Ayaz; Soğuk ve Durgun hava, Dondurucu soğuk demektir. Çınar; kalın dallı uzun ömürlü bir ağaç türüdür. Eymen; çok talihli, hayırlı ve kutlu anlamı taşıyor. Bir sahabenin adıdır aynı zamanda. Kerem; sıkıntılardan kurtulmaya çalışan. Emir; Bir kavmin, bir şehrin başı, Büyük bir hanedana mensup kişi demektir. Peygamberimizin soyundan gelen, Kumandan, Abbasi devletinde başkomutan. Osmanlı devletinde beylerbeyi ve Tanzimat’tan sonra sivil paşalığın ilk derecesi anlamını taşır. Berat; Bir buluştan, bir haktan yararlanmak için devletçe verilen belge, patent, Osmanlı Devleti’nde bir göreve atanan, aylık bağlanan, san, nişan veya ayrıcalık verilen kimseler için çıkarılan padişah buyruğu. Miraç; Yükselme, çıkma, Hz. Muhammed’in göğe yükselmesidir. Ömer; Yaşama, yaşayış, hayat, canlılık. İkinci halife. Rüzgar; Zaman, devir. Dünya, alem, Talih. Poyraz; Kuzeydoğudan esen soğuk rüzgar. Kuzey; dört ana yönden biri. Yiğit; Güçlü, yürekli, kahraman, alp demektir. Enes; Erkek Soylu Arap atı, küheylan demektir. Emirhan; Erkek, Bey anlamı taşır. Umut; Olması beklenilen veya olacağı düşünülen şey, ümit demektir. Mustafa; Seçilmiş, seçkin ve Hz. Muhammed’in adlarından biridir. Ömer Faruk; yaşama, yaşayış, canlılık anlamını taşır ve ayrıca 2. Halife Hazreti Ömer’in adıdır. Mert; Sözünün eri, güvenilir kimse, er demektir. Eren; Yetişen, ulaşan, vasıl olan demektir. Ayrıca İyi yetişmiş kişi, Cesur, yiğit adam, Ermiş anlamı da taşımaktadır.

Anlamlarında görüldüğü gibi bazı isimler insanla özdeşleşirken bazı isimlerde adeta muallakta kalmaktadır. Onun için anne ve babaların özentilerden uzak, örfüne, ananesine ve kültürüne uygun isimler koyması ile çocukların ileride isimlerinden utanır bir hayat sürmemeleri sağlanacaktır.

Mesela; Hira kelimesi bizler için kutsaldır. Sebebi ise Hz Muhammedin(SAV) peygamberliğinin müjdelendiği ve ilk ayetin indiği mağaranın bulunduğu dağın adıdır. Kız çocuğumuza kutsal da olsa bir dağ adı koyulmamalı bence. Buna benzer Kur’ anda anlamı bilinmeden çocuklara koyulan bazı isimlerin sözlüklere bakıldığında anlamlarının hiç de uygun olmadığı görülür. Mesela; Errahman Suresine bakıp Tükezziban kelimesi kullanılırsa bu kelime köken olarak yalanlayan anlamı taşıyor. Ama Keziban kelimesi temel alınarak Kezban ismi konulursa o zaman ev hanımı anlamı taşıyor. O zaman ille Kur ’andan diyerek bilmeden isim koymaya kalkarsak yanlış yapmış olmazmıyız?

Mesela kızımızın adını Ada koymuş olalım ve bu kızın 70 küsur yaşlarına geldiğinde Ada Hanım diye çağrılacağını bir düşünelim. Eskiler ismi ile müsemma derler. Yani; (kendi asıl isminden maada bir isimle müsemma kılınmak, soyadlanmak, bir lakapla lakaplanmak)isme yaraşır bir anlam taşıyan isimlerle mücehhez kılmak. Bir ana babanın en önemli görevlerinden biridir.

Mesela anlam itibariyle Allaha Satılmış anlamına getirilerek Anadolu’muz da erkek çocuklara Satılmış ismi konulmakta. Ama Satılmışın gerçek anlamı göz önüne alındığında Satılmış ismi koymak aslında çocuğa gelecekte sıkıntı verebilir.

Onun için isim koyarken kılı kırk yarmalı ve anlamı iyice bilinen, geleneğimize, göreneğimize ve kültürümüze uygun isimler koymalıyız. Bunun içinde sözlüklere bakmaya öncelik vermeliyiz. Yani isimlerin manasını bilerek çocuklarımıza isim koymalıyız.